کتاب مینویسیم، اما نمیخوانیم؛
کلمات بیمخاطب؛ درد بیصدای کتاب!
به گزارش پایگاه خبری تیترشمال و به نقل از پایگاه خبری تحلیلی بلاغ – میان هزاران عنوان کتاب که هر سال متولد میشوند، جایی برای نشستن آنها بر طاقچه ذهن مردم کمرنگتر شده است؛ گویی کلمات، بیپناهتر از همیشه، میان صفحهها گم میشوند.
در کشوری که کتاب فراوان است اما فرصت اندک، مطالعه آرامآرام به حاشیه ذهنها رانده میشود؛ انگار کلمات، در میان شلوغی دیجیتال، به دنبال گوش شنوا میگردند.
سرانه مطالعه در ایران، همواره یکی از موضوعات مهم فرهنگی و اجتماعی بوده که مورد توجه پژوهشگران، نهادهای فرهنگی و رسانهها قرار گرفته است.
آمارهای رسمی نشان میدهد که متوسط زمان مطالعه ایرانیان حدود ۳۰ دقیقه در روز است؛ اما این عدد ساده، چالشها و ابهامات متعددی را پیش روی تحلیلگران قرار میدهد. به ویژه اینکه روششناسی آمارگیری مطالعه، نوع منابع مطالعه شده و گستره تعاریف مطالعه در این آمارها بهطور دقیق تعیین نشده است.
در بررسی وضعیت سرانه مطالعه در ایران، چند نکته کلیدی قابل توجه است. نخست آنکه، سوال اساسی این است که چه نوع مطالعهای باید در آمار مطالعه لحاظ شود؟ مطالعه کتب درسی، ادعیه مذهبی و یا خواندن قرآن، آیا باید جزو سرانه مطالعه به حساب بیاید یا خیر؟ تفاوت دیدگاهها در این زمینه موجب میشود آمارهای ارائه شده تا حدی مخدوش و قابل تفسیر به شکلهای مختلف باشد.
از سوی دیگر، حجم بالای تولید کتاب در کشور—بیش از ۱۰۰ هزار عنوان در سال—نیز نکته جالبی است که نشاندهنده پتانسیل بالای فرهنگی است. اما وقتی این حجم تولید را با میزان مطالعه سرانه و مدت زمان در دسترس برای مطالعه مقایسه میکنیم، تناقض آشکاری دیده میشود؛ به گونهای که حتی اگر یک فرد هیچ فعالیت دیگری نداشته باشد و هر ربع ساعت یک کتاب را به سرعت مطالعه کند، باز هم نمیتواند همه کتابهای چاپ اول را در یک سال بخواند. این تناقض آشکار نشان میدهد که سرانه مطالعه و واقعیت مصرف فرهنگی با یکدیگر فاصله زیادی دارند.
همچنین، رشد استفاده از رسانههای دیجیتال و فضای مجازی به عنوان منبع اصلی کسب اطلاعات، بهنوعی مطالعه سنتی کتاب را تحت تاثیر قرار داده است و این مسئله باید در تحلیلهای سرانه مطالعه مدنظر قرار گیرد.
سرانه مطالعه و فضای کتابخانهای استان همچنان پایین است
وی با اشاره به آمار کتابخانههای استان گفت: وقتی که من مسئولیت را تحویل گرفتم، تعداد کتابخانههای استان ۱۱۸ باب بود که اکنون این عدد به ۱۴۳ باب افزایش یافته است. از این تعداد، ۱۰۳ کتابخانه نهادی، ۲۶ کتابخانه مشارکتی، یک کتابخانه مستقل، یک کتابخانه سیار و ۱۳ سالن مطالعاتی فعال هستند.مدیرکل کتابخانههای عمومی مازندران، خاطرنشان کرد: با وجود افزایش تعداد کتابخانهها، سرانه فضای کتابخانهای مازندران نسبت به استانداردهای آمایش سرزمینی پایین است و این موضوع به ویژه به دلیل گرانی زمین در استان مشکلساز شده است.
کلید مشکل کمبود فضای مطالعه در دستان کتابخانههای سیار
مهدیانپور ادامه داد: راهکار اصلی برای رفع این مشکل، توسعه و راهاندازی کتابخانههای سیار در سراسر استان است. به عنوان مثال، با افتتاح کتابخانه مرکزی ساری، فضای کتابخانهای در مرکز استان تکمیل میشود اما به دلیل پراکندگی جمعیت در شهرستانها و اطراف شهرها، همچنان نیازمند ایجاد کتابخانههای سیار هستیم.وی همچنین درباره سرانه مطالعه گفت: آمارهای موجود درباره سرانه مطالعه در کشور به دلیل روشهای گردآوری دادهها و تغییر رفتارهای مردم در دریافت اطلاعات از طریق رسانههای دیجیتال و فضای مجازی دقیق و قابل اتکا نیستند.
مدیرکل کتابخانههای عمومی مازندران، تاکید کرد: این مسئله به نوعی یک تهدید برای کتابخانهها به شمار میرود و دلیل آن کاهش توجه به فضاهای فیزیکی کتابخانهها در مقابل رشد رسانههای دیجیتال است. با این حال، سیاستهای جدید دولت بر توسعه کتابخانههای سیار تمرکز دارد و ما در استان مازندران نیز به تازگی اولین کتابخانه سیار خود را افتتاح کردهایم.
مهدیانپور در پایان یادآور شد: برای توسعه کتابخانههای سیار، نامهای به سازمان مدیریت و برنامهریزی استان ارسال کردهام تا با اختصاص بودجه لازم، سه دستگاه کتابخانه سیار برای مناطق غرب، شرق و مرکز استان خریداری شود. پس از خرید، اداره کل کتابخانههای عمومی مسئول تجهیز و راهاندازی این کتابخانهها خواهد بود.
به گزارش بلاغ؛ با توجه به نکات فوق، میتوان گفت که سرانه مطالعه در ایران، نه تنها نیازمند تعریف دقیقتر و شفافتری است، بلکه نیازمند اصلاح رویکردهای فرهنگی و برنامهریزی هدفمند برای ترویج مطالعه است.
ارتقای زیرساختهای کتابخانهای، توسعه کتابخانههای سیار و فرهنگسازی در خصوص اهمیت مطالعه، میتواند به بهبود این شاخص کمک کند. علاوه بر این، لازم است که در کنار توجه به مطالعه کتابهای چاپی، جایگاه مطالعه دیجیتال نیز در آمارها و سیاستگذاریهای فرهنگی لحاظ شود تا تصویری واقعیتر و جامعتر از وضعیت مطالعه در کشور به دست آید.
آری، اینجا کتاب هست، کتابخانه هست، نویسنده هم هست؛ آنچه کم است، زمانیست برای نشستن، خواندن و فکر کردن؛ مجالی برای نفس کشیدن در میان واژهها…
برچسب ها :سرانه مطالعه ، فضای کتابخانهای ، کتابخانههای سیار ، کلمات بیمخاطب
- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰