ضعف مبرم مازندران در مهار آب‌های سطحی/کشاورزان برای سال زراعی پیش‌رو نگران هستند

به گزارش تیتر شمال؛ مجتبی قربانی- استان مازندران یک استان کشاورزی است که طی سالیان اخیر در پی کمبود منابع آبی هم در بخش کشاورزی و هم در بخش باغداری دچار لطماتی عدیده شده است و برخی‌ها معتقدند این استان حتی به سمت خشکسالی در حال حرکت است.

آنچه آمارهای رسمی نشان می‌دهد حکایت از آن دارد که تنها در سال 1401 به نسبت میانگین درازمدت، شاهد 30 درصد کاهش بارندگی و در شاخص آب دهی رودخانه‌ها نیز به طور میانگین شاهد کاهش 50 درصدی آب دهی بودیم که این میزان در شرق استان تا 80 درصد بوده است.

در حوزه مخازن سدهای استان نیز باید بگوییم که طی سال جاری نزدیک به 123 میلیارد مترمکعب در پشت سدهای مازندران آبگیری شده است که این میزان تنها 37 درصد از ظرفیت مجموع سدهای استان است و در مقایسه با سال قبل نیز این رقم کاهش 48 درصدی را نشان می‌دهد.

گفتنی است در میان سدهای مازندران بدترین وضعیت موجود متعلق به سد شهیدرجائی ساری است که تاکنون با آبگیری حدود 35 میلیون مترمکعب تنها حدود 21 درصد حجم آن پر شده است که در مقایسه با سال قبل، یک کاهش 60 درصدی را نشان می‌دهد.

اگر نگاهی به وضعیت آب بندان‌ها نیز بیندازیم وضعیت به همین منوال نزولی است و با ثبت میزان آبگیری تنها 206 میلیون مترمکعب شاهد کاهش 30 درصدی آبگیری آب بندان‌ها هستیم.

برای اطلاع دقیق از وضعیت آبی و استرس‌های آبی احتمالی به اراضی شالیزاری به ویژه در شرق استان که همواره بیشترین آسیب‌ها را در وضعیت بحران آبی به خود دیده است به سراغ جمال ابوطالبی عبدالملکی یکی از کشاورزان و باغداران با سابقه شرق استان و یکی از فعالان تشکل‌های محیط زیستی مازندران می‌رویم.

جمال ابوطالبی عبدالملکی در ابتدای اظهاراتش با اشاره به نگرانی بسیار فراوان کشاورزان به ویژه شرق مازندران از اثرات بسیار سوء تنش‌های آبی در فصل زراعی پیش رو، گفت:  کشاورزان نگرانی‌های فراوانی برای سال زراعی پیش رو دارند و متاسفانه فقدان تدبیر ویژه برای این مسئله نیز بر تشدید این نگرانی‌ها دامن می‌زند.

وی افزود: کارهایی باید از دهه‌های گذشته و به ویژه سالیان اخیر صورت می‌گرفت که انجام نشد و در واقع تامین آب بر عهده وزارت نیرو است و شرکت آب منطقه‌ای نیز متولی این امر در مازندران است.

این کشاورز و باغدار مازندرانی، خاطرنشان کرد: بارها و بارها این موضوع را از طریق مراجعه حضوری و مکاتبات متعدد پیگیری کردیم اما متاسفانه پاسخ خوب و مطلوبی ارائه نشد و ما را بدون منابع ذخیره آبی معرفی کردند که صحت نداشته و گلایه مندیم.

این فعال تشکل‌های محیط زیستی مازندران، ادامه داد: برای نمونه در خصوص سد گله ورد پاسخ  آب منطقه‌ای این بوده که با توجه به اینکه جاده‌های بالادست این سد در حال احداث است نمی‌شود سد را آبگیری کرد؛ سوال اینجا است که آیا تا این حد هماهنگی میان دو دستگاه وزارت راه و آب منطقه‌ای سخت است.

ابوطالبی عبدالملکی، عنوان کرد: مدیریت منابع موجود اصل موضوع در شرایط حاد حال حاضر ذخایر آبی است، آیا تغییر الگوی کشت را به نحو احسن انجام دادیم؛ مگر از این بحران آبی چند ده ساله از قبل مطلع نبودیم، مگر کارشناسان گوناگون در این خصوص هشدار نداده بودند.

وی تاکید کرد: یکی از مشکلات اساسی ما به ویژه در شرق استان آن است که ما آب‌های سطحی را رها می‌‌کنیم و به دریا سرزیز می‌شوند؛ این در حالی است که از 7 میلیارد مترمکعب منابع آبی در استان تنها دو میلیارد مترمکعب آب‌های زیرزمینی است و مابقی آب‌های سطحی است.

این کشاورز و باغدار مازندرانی، بیان کرد: خیلی خوش بینانه تنها دو میلیارد مترمکعب از آب‌های سطحی مورد استفاده قرار می‌گیرد و بیش از 3 میلیارد مترمکعب دیگر راهی دریا می‌شوند.

این فعال تشکل‌های محیط زیستی مازندران، افزود: در غرب استان هم روال به همین شکل است و تا چه اندازه از آب رودخانه چالوس در امر کشاورزی استفاده می‌شود؛ مبحث دیگر به توزیع ناعادلانه نیز باز می‌گردد.

ابوطالبی عبدالملکی، گفت: عدم استفاده از آب‌های سطحی و نیز سوء مدیریت در استفاده از آب رودخانه‌ها برای کشاورزی محدود به غرب استان نیست و این ضعف در رودخانه تجن ساری و نکارورد نیز دیده می‌شود.

وی اعلام کرد: بخش کشاورزی عموما بیشترین نیاز آبی آن در حوزه شالیزاری و کشت برنج و هندوانه است و بخش اعظم اقتصاد کشاورزی ما نیز در استان، برنج است و لذا اصل حساسیت ماجرا به همین نکته باز می‌گردد.

این کشاورز و باغدار مازندرانی، اذعان کرد: متاسفانه حتی برای مرکبات ما که در بهار و تابستان لازم است ماهانه 4 بار آب داده شود ما آب کافی نداریم و بعضا ناچار به یکبار آب دهی در ماه می‌شویم.

این فعال تشکل‌های محیط زیستی مازندران، گفت: زاغمرز یکی از قطب‌های مرکبات و هندوانه در شرق مازندران است و طی سالیان اخیر کشت هندوانه، جای خود را به شالیزارها داده است.

ابوطالبی عبدالملکی، تاکید کرد: برای منطقه‌ای مثل زاغمرز که هندوانه آن یک برند است باید تولید هندوانه صورت گیرد و باید در الگوی کشت این محصول ندبیر شود و شاید شرایط به طور اجباری موجب این تغییر الگوی کشت شد و حتی کشاورزان به جای کشت هندوانه و برنج ناچار به کشت گندم شده‌اند.

وی افزود: کشاورزان مازندران طی سالیان اخیر نهایت همکاری را در تغییر الگوی کشت داشتند و هر طور مدیریت شرایط طلبید پای کار آمدند اما مهم آن است که مدیریت منابع به طور درست انجام گیرد و مردم مطمئن باشند.

این کشاورز و باغدار مازندرانی، تشریح کرد: برای هر یک هکتار شالیزار در فصل کشت حداقل نیاز به 10 هزار مترمکعب آب داریم؛ اما برای محصولی مثل پنبه این میزان به کمتر از نصف می‌رسد و لذا تغییر الگوی کشت قطعا یکی از کارهای مدیریت منابع آبی است و می‌شود تغییر الگوی کشت را لحاظ کرد.

این فعال تشکل‌های محیط زیستی مازندران، ادامه داد: در حالی طبق نظر کارشناسی وزارت کشاورزی هزینه تولید هر کیلو گرتقال 7 هزار و 500 تومان عنوان شد که امسال باغداران هر کیلو پرتقال را 3 هزار و 500 تومان فروختند و این مسئله در خصوص برنج نیز به همین منوال است و کشاورز و باغدار حتی پول خود را نمی‌گیرند.

ابوطالبی عبدالملکی، تصریح کرد: استفاده بهینه از آب با استفاده از تکنولوژی‌های نوین، مستلزم حمایت بخش دولت و سیستم بانکی است که یک اراده و عزم جدی را می‌طلبد تا اهرم‌های تشویقی برای کشاورز موجب مدیریت صحیح آب توسط باغدار و کشاورز شود.

وی افزود: در گذشته به ازای کشت پنبه به کشاورزان موتور سیکلت و به ازای کشت گندم به کشاورزان نیسان جایزه داده می‌شد و اگر فردی کشاورز نمونه می‌شد اهرم‌های تشویقی جذابی به کشاورزان ارائه می‌شد.

این کشاورز و باغدار مازندرانی، گفت: محدودیت‌های اعتباری نیز مزید بر علت شده است و باید مسئولان ملی اعتبارات لازم برای اجرای طرح‌های بنیادی و اساسی به ویژه در مدیریت منابع آبی را تامین کنند.

انتهای پیام/