گُل‌گشت کتاب‌ها در جنگل‌های هیرکانی

به گزارش تیتر شمال؛ کتاب و کتابخوانی، کاهش سرانه مطالعه کتاب، قیمت کاغذ، کاهش تیراژ آثار توسط ناشران، کاهش خرید کتاب، تعطیلی کتابفروشی‌های محلی و حذف کتاب از سبد کالای خانوار عباراتی هستند که این روز‌ها به شدت در میان اهالی کتاب شنیده می‌شوند.

برخی گزارش‌ها سرانه مطالعه را هشت تا ده دقیقه می‌دانند، برخی دیگر از 18 دقيقه در روز سخن مي‌گويند؛ البته برخی آمارها نیز مدعی است که ايرانيان فقط دو دقيقه در روز مطالعه می‌کنند. همين آمار ضد و نقيض براي انتقاد از فرهنگ  “کتاب‌نخوان” شهروندان ایرانی مورد استناد قرار می‌گيرد.

قطعا مسائل فرهنگی در پایین بودن میزان مطالعه در ایران نقش اساسی ايفا می‌کنند، اما به نظر بسیاری از کارشناسان، مسائل دیگری نیز وجود دارد که باعث می‌شود پديده “کتاب نخوانی” گسترش پيدا کند؛ مسائلی که به شيوه‌های مديريتی و نیز محدود بودن کتابخانه‌های محلی بی ارتباط نیست.

اقبال اندک ایرانیان به کتابخوانی سال‌هاست که نقل محافل انتقادی فرهنگی شده و هر کس به شیوه‌ای تلاش می‌کند راهکاری برای رفع آن ارائه کند؛ گرچه شیوع کرونا طی چند سال اخیر نیز بر شدت وخامت این ماجرا دامن زد اما کتابداران عاشقی در اقصی نقاط کشور، چشم در چشم به نبرد کرونا رفتند تا که مبادا کتاب از چشمی بیفتد!

اینک عرب محله، روستایی کوچک و کم‌جمعیت در شمال غربی ساری به یمن فعالیت کتابداری عاشق، میزبان تحولی نو در امر ترویج کتابخوانی شده و تلاش می‌کند تا مردم بیشتری را به آن علاقه‌مند کند. مرور فعالیت‌های انجام شده در زمینه ترویج فرهنگ مطالعه و نتایج حاصل از آن در این روستا نشان می‌دهد اگر به روستاها و مناطق محروم توجه شود و امکانات بیشتری در اختیار آنان قرار گیرد، رویدادهای شگرفی رقم خواهد خورد.

گرچه در سالیان اخیر فعالیت‌های زیادی در حوزه ترویج کتابخوانی انجام شده است، اما باید زیرساخت‌هایی فراهم شود تا مردم همه مناطق از مواهب مطالعه مفید برخوردار شوند، در این مقوله، نباید روستاها و مناطق کم‌برخوردار در فرایند توسعه فرهنگ مطالعه نادیده انگاشته شوند، زیرا تمرکز بر تامین امکانات شهرها و انجام اکثر فعالیت‌های فرهنگی در این مناطق، سبب رنجش فعالان حوزه‌ فرهنگ به ویژه در مناطق روستایی و کم برخوردار شده و به فرهنگ کتابخوانی آسیب می‌زند.

روستای عرب محله در 16 کیلومتری مرکز مازندران واقع شده که از جنوب به اراضی زراعی و باغی و از سمت غرب به روستای عرب خیل متصل شده است، این روستا از سمت شرق به روستای پنبه زارکتی و  از شمال به روستای لله مرز منتهی می‌شود.

تعداد خانواده های موجود در روستای عرب محله ۱۲۰خانوار و جمعیت کل روستا حدود ۴۰۰ نفر است که بیشتر ساکنین روستا به کشاورزی مشغول هستند؛ کشت غالب  روستای عرب محله شامل برنج حدود ۹۰ هکتار  و باغات مرکبات حدود ۲۰ هکتار از اراضی روستا است.

اما باید بگوییم که با همه این کاستی‌ها، کمبودها، تبعیض‌های شاید بهتر باشد بگوییم ناخواسته میان مناطق روستایی و شهری اما هستند افراد فداکاری که برای ترویج کتابخوانی، شب و روز و خستگی نمی‌شناسند؛ مهدیه اسدی، کتابدار روستای کوچک عرب محله ساری یکی از همان افرادی است که با تلاش و کار مثال زدنی‌اش، این روستای کوچک را به عنوان 10 روستای برتر دوستدار کتاب کشور مطرح کرده است.

مهدیه اسدی یکی از جوانان این روستا است که حالا 6 سالی است که به عنوان کتابدار در کتابخانه این روستای کوچک فعالیت دارد.

وی با همه مشقت‌ها، سفیر کتاب و کتاب‌خوانی در عرب محله و 7 روستای اطراف شده و کتاب‌ها را با پای پیاده و یا آژانس به درب خانه اهالی روستاهای اطراف می‌رساند.

این کتابدار روستایی در مرکز مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: من مهدیه اسدی هستم 28 ساله دارای مدرک لیسانس کامپیوتر که در سال 1397 وارد حرفه کتابداری شدم و هم اکنون مسئول کتابخانه حاج عیسی رضایی واقع در روستای عرب محله از توابع ساری هستم.

وی که خود را عاشق کارش می‌داند؛ افزود: در بدو کار که وارد کتابخانه شدم این کتابخانه تنها 150 عضو داشت و من با ورود به 8 روستای اطراف به جمع آوری عضو پرداختم.

اسدی گفت: رفته رفته با اضافه شدن اعضا، فعالیت‌های خودم را نیز بیشتر کردم و به طور نمونه در کنار کتابخوانی، کارگاه‌های نقاشی، قرآن، خیاطی، آموزش میناکاری و دیگر کارگاه‌ها را راه‌اندازی کردم که مورد استقبال فراوان اعضا و خانواده‌ها قرار گرفت.

این کتابدار روستایی در مرکز مازندران، تاکید کرد: در ادامه و در سال 1398 در طرح روستاهای دوستدار کتاب شرکت کردم و جزو 50 روستای برتر کشور قرار گرفتیم،  در سال 1399 نیز در طرح روستاهای دوستدار کتاب شرکت کردیم، در سال 1400 جزو 50 روستای برتر کشور شدیم و سال ۱۴۰۱  جزو 10 روستای برتر کشور قرار گرفتیم.

وی خاطرنشان کرد: موضوع اصلی ما در این طرح به اردوی طبیعت با کتاب بر می‌گشت که در واقع کتابخوانی با طعم طبیعت بود.

اسدی ادامه داد: در این طرح، اعضا و به ویژه کودکان و نوجوان عضو کتابخانه را به باغات اطراف روستای عرب محله می‌بردم و برنامه‌های متنوع خودم را در دل طبیعت اجرا می‌کردم.

این کتابدار روستایی در مرکز مازندران، بیان کرد: برای مثال در مناسبت عید غدیر، جشن این روز را در دل طبیعت و با حضور اعضا و خانواده‌ها برگزار کردم و به همین نحو در هر مناسبتی در هر ماه بچه‌ها را به باغات اطراف روستا می‌بردم و برنامه‌ها را اجرا می‌کردم.

وی عنوان کرد: در سال جاری نیز این طرح را با توجه به استقبال اعضا و خانواده‌ها اجرا کردم و در 5 تیرماه امسال نیز حدود 60 نفر از اعضا را به اردوی طرح طبیعت با کتاب بردم و آن‌جا نیز 6 برنامه را اجرا کردم.

اسدی تصریح کرد: در حالی که در بدو کارم در سال 1397 کتابخانه کوچک روستای عرب محله تنها 150 عضو داشت اما با پشتکار و همت اهالی روستاهای اطراف اکنون حدود 700 عضو دارد که عمده رده سنی آنان در مقطع ابتدایی و راهنمایی است.

این کتابدار روستایی در مرکز مازندران، می‌گوید: از آنجایی که من خودم بومی این منطقه هستم بیشتر این بچه‌ها را می‌شناسم و برای همین، بچه‌ها و خانواده‌هایشان به من اعتماد کردند.

وی مطرح کرد: طی دو سال شیوع کرونا خیلی شرایط کاری برایم سخت شده بود و مجبور بودم خودم کتاب‌ها را به درب خانه‌ها ببرم و خیلی برایم سخت بود.

اسدی گفت: اینکه یک بانو بودم و باید به تنهایی کتاب‌ها را به روستاهای اطراف که چند کیلومتر با روستای عرب محله فاصله داشتند می‌بردم، شرایط را برایم سخت می‌کرد و در طرح کتابرانه باید کتاب‌ها را به درب تک تک خانه‌ها می‌بردم.

این کتابدار روستایی در مرکز مازندران، افزود: روستاهای نزدیک را با پای پیاده می‌رفتم و برای رساندن کتاب به روستاهای دورتر، آژانس می‌گرفتم و این واقعا برایم سخت بود.

وی گفت: آنچه تحمل مشقت و سختی‌ها را برایم آسان می‌کرد، علاقه وافرم به بچه‌ها بود و این علاقه باعث می‌شد که تمام سختی‌ها را تحمل کنم.

اسدی می‌گوید: من هرگز تصور نمی‌کردم که وارد حرفه کتابداری شوم و یا اینکه با بچه‌ها ارتباط بگیرم، اما هر چه جلوتر رفتم و برای بچه‌ها کار کردم، کاردستی درست کردم، نقاشی کشیدیم و برنامه اجرا کردیم، علاقه من به بچه‌ها و کارم، بیشتر و بیشتر شد.

این کتابدار روستایی در مرکز مازندران، اضافه کرد: من اکنون چند ماهی است که ازدواج کرده‌ام و همسرم نیز حمایتم می‌کند و در انجام امور، بسیار کمک کارم شده است.

وی تاکید کرد: ما قبلا نیاز شدیدی به تجهیز کتاب در کتابخانه روستا با توجه به فقدان بودجه داشتیم اما خوشبختانه پس از شرکت در طرح روستای دوستدار کتاب، بودجه خوبی به کتابخانه ما اختصاص پیدا کرد که توانستیم نیازهای کتابخانه را برطرف کنیم و حالا تعداد کتاب‌های کتابخانه ما از دو هزار جلد کتاب به دو برابر یعنی 4 هزار جلد رسیده است که 1500 جلد آن به کودکان اختصاص دارد.

اسدی اذعان کرد: کتابخانه روستای عرب محله که در سال 1395 احداث شد دارای ساختمان مستقلی است که زمین آن توسط خانم آسیه دهقان همسر مرحوم حاج عیسی رضایی اهدا شده است که دارای یک حیاط بزرگ و باغچه است که بسیار شیک، نو و مناسب است.

وی افزود: اگر بودجه‌ای به ما اختصاص پیدا کند دوست دارم چندین میز و صندلی در وسط حیاط بگذارم و با بچه‌ها در حیاط بنشینیم و کتاب بخوانیم.

این کتابدار روستایی در مرکز مازندران، می‌گوید: علیرغم اینکه قرارداد کاری من 4 ساعت است اما من به دلیل علاقه‌ای که بچه‌ها و کارم دارم بیشتر از آن در محل کارم می‌مانم؛ چرا که ما هر روز در کتابخانه، به دلیل برگزاری کارگاه‌های متنوع و متعدد، مراجعه کننده داریم.

اسدی اظهار کرد: علیرغم اینکه برخی از روستاها با کتابخانه ما فاصله زیادی دارند اما بچه‌ها با خانواده‌ها یا آژانس به کتابخانه می‌آیند و در برنامه‌ها شرکت می‌کنند و این برای من دلگرمی بزرگی است.

وی تاکید کرد: متاسفانه میزان افزایش حقوق کتابداران روستایی بسیار ناچیز است این در حالی است که ما کتابداران روستایی، کار بسیار زیادی را باید انجام دهیم و علیرغم اینکه ما به عنوان کتابخانه برتر معرفی شدیم اما نادیده گرفته می‌شویم و حتی همچنان ساعتی کار می‌کنیم و هنوز قراردادی نشده‌ایم.

این کتابدار روستایی در مرکز مازندران، در پایان سخنانش متذکر شد: متاسفانه مزایا و حقوق ما نسبت به کتابداران شهری خیلی پایین‌تر است و حقوق حدود 3 میلیون تومانی ما هیچ تناسبی با کار ما ندارد و انتظار من از مسئولان آن است که نگاه ویژه‌تری را به کتابخانه‌های روستایی و مناطق کم برخوردار داشته باشند؛ چرا که حمایت از کتابداران این روستاها قطعا به ترویج فرهنگ کتابخوانی کمک موثری خواهد کرد و نباید این مناطق از قلم حمایتی مسئولان، جا بمانند.

مع‌الوصف، کتابخانه عیسی رضایی عرب محله که در سال 1395 آغاز به فعالیت کرده حالا بیشتر مراجعه کنندگانش، کودکان و نوجوانان است. حالا کتاب‌ در زندگی بچه‌های روستا نقش مهمی دارد. در این کتابخانه فعالیت‌های مبتکرانه و خلاقانه‌ای انجام می‌شود که تازگی و تنوع دارد که همین مسئله باعث گرایش کودکان روستاهای اطراف به کتابخوانی شده است.

آری، مهدیه اسدی یک کتابدار روستایی است که به کودکان زادگاهش عشق می ورزد، کتابداری که عاشق مردم روستایش است و کتابخانه‌اش را پایگاهی برای دور هم جمع کردن مردم زادگاهش به ویژه کودکان و زنان خانه‌دار روستا کرده است.

حضور کودکان و نوجوانان در کتابخانه عیسی رضایی عرب محله و لذت تورق دورهمی کتاب در دل طبیعت به همراه فعالیت‌های متنوع، نقاشی، کاردستی و فعالیت های هنری همه و همه موجب شده است تا  خانواده های این روستا از اینکه فرزندانشان مکانی امن و فرهنگی برای رشد و بروز استعداد و خلاقیت دارند، خوشحال باشند و اینگونه است که در عرب محله، کتاب یار مهربان کودکان و کودکان دوستدار کتابخوانی هستند.

گفت‌وگو: مجتبی قربانی

منبع: بلاغ مازندران

انتهای پیام/