نیروگاه نکا نخستین قربانی مازوت‌سوزی/ پرداخت ۳.۷ میلیارد تومان غرامت مازوت‌سوزی نیروگاه در ۱۴۰۰

---

به گزارش تیتر شمال؛ این‌روز‌ها تصاویر و فیلم‌های زیادی از مازوت‌سوزی نیروگاه نکا به دستم می‌رسد، توجه خیلی‌ها به این مجموعه استراتژیک از تولید برق به سمت تولید آلودگی تغییر جهت داده است! کمپین و کارزار “نه به مازوت‌سوزی در نیروگاه نکا” نیز تشکیل شده است. یک مجری تلویزیون جوگیر شده است و می‌گوید چرا با نیروگاه برخورد نمی‌کنند؟ چرا این واحد را پلمپ نمی‌کنند؟

شورا‌های ۱۳ روستای شهرستان بهشهر و نکا نیز با تنظیم شکوائیه‌ای از اثرات زیست‌محیطی مازوت نیروگاه شهید سلیمی بر کشاورزی و سلامت مردم، آن را به دادستان مرکز استان تقدیم کردند. با مسوولان محلی نیز نشست‌هایی داشتند، عده‌ای هم با بازرسی استان و کشور تماس گرفته‌اند.

صحبت‌های هر روزه‌ای را با فعالان زیست‌محیطی داریم، آن‌ها از اهمیت نیروگاه نکا باخبرند. اما می‌خواهند چاره‌ای برای کاهش اثرات مازوت و اصلاً توقف مازوت‌سوزی در مازندران اندیشیده شود. چند روزی‌ست با دوستان محیط زیستی صحبت کردیم که نباید فضا را به سمت انتقاد از نیروگاه ببریم چه اینکه نیروگاه، خود نخستین قربانی، و نخستین شاکی از مازوت‌سوزی است.

عطاالله کاویان مدیرکل محیط زیست مازندران گفته است: آلوده‌ترین و آلاینده‌ترین مازوت در نیروگاه نکا مصرف می‌شود و سخن ما این است که بیایند از مازوتی که در مبدأ گوگردزدایی شده است استفاده کنند، این مازوت در سایر نیروگاه‌ها با آلایندگی کمتر استفاده می‌شود، اما برای مازندران با بالاترین آلایندگی در اختیار قرار می‌گیرد.

دقایقی پیش که در حال انتشار خبر روی خروجی بودم، گزارش مسرت‌بخش روابط عمومی نیروگاه نکا که حاکی از اختصاص سوخت گاز به نیروگاه داشت و پیرو آن نیز واحد‌های ۱ و ۲ این مجموعه استراتژیک از حالت مازوت خارج شد؛ نشان از اهمیت کمپین‌ها، پیگیری‌های مسوولان محلی و سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی و همچنین نهاد‌های امنیتی داشت.

اکنون نیمی از ظرفیت واحد‌های بخار با سوخت گاز بهره‌برداری می‌شود و امید می‌رود باتوجه به اکوسیستم مازندران، دو واحد دیگر بخار که از سوخت مازوت استفاده می‌کنند، برای یکی از مهمترین شاخصه‌های امنیت مردم یعنی سلامتی، از سوخت اصلی استفاده کند.

برای بررسی بیشتر آنچه این‌روز‌ها با هدف پایان‌دادن به مازوت‌سوزی در افکار عمومی مطرح است؛ با هماهنگی روابط عمومی نیروگاه نکا، به سراغ مدیرعامل شرکت تولید نیروی برق شهید سلیمی رفتیم. آقای “امیر یوسف فولادی” به سوالاتمان پاسخ داد.

آغاز گفتگو با آقای فولادی این شد که نیروگاه نکا از چهار واحد بخاری با قدرت نامی ۴۴۰ مگاواتی، و یک بلوک سیکل ترکیبی شامل دو واحد گازی V۹۴۲، برخوردار است که سوخت جایگزین واحد گازی، گازوئیل است و برای واحد بخاری نیز سوخت مازوت در نظر گرفته شده است؛ حساسیت واحد‌های گازی بیشتر بوده و سوخت گازوئیل نیز در نوع خود مخرب است، اما زمانی که مجبور باشند، باید استفاده کنند.(نیروگاه نکا 4 درصد برق کشور را تولید می‌کند)

برایم جالب بود که در طراحی سازنده نیروگاه، مصرف مازوت برای ۴۵ روز دیده شده، اما ۱۱ سال است که از مازوت به عنوان سوخت جایگزین استفاده می‌شود. به طور طبیعی اگر در زمستان باتوجه به اینکه افت فشار گاز در برخی مناطق مشهود است و گازی برای صنایع نمی‌ماند، استفاده از مازوت طبیعی‌تر به نظر می‌رسد، اما در فصل تابستان نیز در ۲ – ۳ سال اخیر شاهد مصرف مازوت هستیم که توجیهی به لحاظ کمبود گاز ندارد.

فولادی با اعلام اینکه در سه ماهه نخست سالجاری  حدود ۱۴۰ میلیون متر مکعب گاز و ۳۸۱.۴ میلیون لیتر نیز مازوت مصرف شده است، عنوان کرد که کل سال گذشته، ۱ میلیارد و ۲۴۷ میلیون مترمکعب گاز و ۱ میلیارد و ۵۰۷ میلیون لیتر نیز مازوت مصرف شده است و اینکه در سه ماهه نخست امسال، سهم مازوت در نیروگاه بیشتر شده است.

نکته مهمی که در گفتگو به آن اشاره شد این بود که دیسپاچینگ‌های برق و گاز، سهمیه‌ها را پس از رایزنی و تدوین، به صورت روزانه ابلاغ می‌کنند و شرکت و پیمانکار، دخل و تصرفی در این سهمیه‌ها ندارند.

جلوتر که می‌رویم گفتگو به سمت هزینه‌های ناشی از مصرف مازوت می‌رود تا به این نقطه برسیم که نیروگاه شهید سلیمی که این‌روز‌ها مورد حملات رسانه‌ای قرار گرفته، خود نخستین و بیشترین خسارت‌ها را می‌بیند؛ مدیرعامل شرکت تولید نیروی برق شهید سلیمی عنوان می‌کند که مازوت از لحظه ورود به نیروگاه تا زمانی که مصرف می‌شود، هزینه تولید می‌کند.

مازوت یا از طریق خط آهن یا از طریق کامیون وارد نیروگاه می‌شود، از طریق ریل که می‌آید؛ ابتدا در زمین سوخت تخلیه می‌شود و دوباره می‌رود نیروگاه. البته در اینجا باید گریزی به مصوبات سفر ریاست‌جمهوری در دولت قبل بزنیم که قرار شده بود این خط لوله به طول ۹ کیلومتر از بندر امیرآباد به نیروگاه احداث شود که هنوز اتفاقی نیفتاده است.

وقتی به تردد ۱۲ کامیون حامل مازوت در هر ساعت فکر می‌کنم که هر کدام از آن‌ها ۳۰ هزار لیتر مازوت با خود به نیروگاه می‌آورند که هر کدام نیز تنها در ۵.۴ دقیقه می‌سوزند به حساسیت کار بیشتر پی می‌برم؛ و اینکه نیروگاه اگر در طول سال با مازوت کار کند، روزانه ۹ میلیون لیتر مصرف آن است.

بار‌ها برای نشست خبری، کلنگ‌زنی پروژه و یا بازدید به اتفاق مسوولان، فعالیت نیروگاه از نگاهم گذشت، بوی مازوت و گازوئیل کلافه‌ام می‌کند، قدم که می‌زنی سنگینی هوا و ذرات معلق در هوا را به‌خوبی حس می‌کنی. امتداد دود مازوت را که بگیری تا کیلومتر‌ها آن‌طرف‌تر هم می‌رود، ذراتی که آلودگی را تقسیم می‌کنند. مصرف این حجم از مازوت در روز هم بر سلامت کارکنان، هم بومیان، و هم بر تجهیزات اثرگذار است و گاه گاهی می‌بینیم که خبر‌هایی مبنی بر خارج شدن یک واحد از مدار تولید برای تعمیرات و فرسودگی زودهنگام تاسیسات و تجهیرات گزارش می‌شود.

از سوی دیگر، آنطور که مدیرعامل شرکت تولید نیروی برق شهید سلیمی می‌گوید؛ سوخت مازوت گران‌تر از گاز است گرچه حمل و نقل با شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی است، بالاخره هزینه‌هایی است که دولت پرداخت می‌کند.

چرا گوگردزدایی در مبدأ صورت نمی‌گیرد، چرا فیلتر نصب نمی‌شود و آیا موادی نیست که این آلایندگی را کمتر کند؟ آیا با شرکت‌های دانش‌بنیان در این زمینه صحبت شده است که بتوانند مواد یا فیلتری برای کاهش آلایندگی تولید کنند؟

این‌ها سوالاتی بود که از ذهن‌مان می‌گذشت؛ آقای فولادی توضیح داد که فیلتر و مواد افزودنی به مازوت برای کاهش آلایندگی خیلی گران است و باید به سختی از کشور‌های تولیدکننده تامین شود، صنعت برق توانایی پرداخت هزینه‌ها را ندارد، چه اینکه اکنون نیروگاه شهید سلیمی ۱ هزار و ۱۰۰ پرسنل دارد و ماهانه تا ۳۲ میلیارد تومان حقوق پرداخت می‌کند که این هم کار سختی است، تنها می‌شود گوگردزدایی در مبدأ صورت بگیرد که تقاضای نیروگاه شهید سلیمی هم هست.

یکی از هزینه‌هایی که در مصرف مازوت به چشم نمی‌آید؛ مصرف آب است، آقای فولادی توضیح داد که برای رقیق‌سازی مازوت از آب چاه و آب حاصل از شیرین‌سازی دریا استفاده می‌کنیم؛ به این دلیل که مازوت خاصیت ویسکوزیته بالایی دارد و برای استفاده در واحد‌های بخار باید به حد استاندارد برسد.

او اعلام کرد: برای بحث‌های فنی، هر واحد ۱۰ مترمکعب بر ساعت و در بحث‌های جانبی شامل رقیق‌کردن و گرم‌کردن نیز ۳۰ مترمکعب بر ساعت، جمعاً ۷۰ مترمکعب بر ساعت، آب مصرف می‌شود و این تفاوت مصرف در حالت استفاده از مازوت است.

مازوت ورودی به نیروگاه نکا از کجا تامین می‌شود؟ آیا عدالت در مصرف مازوت رعایت می‌شود؟ و آیا وقتی دیسپاچینگ‌ها برنامه روزانه ابلاغ می‌کنند، شرایط اقلیمی و میزان تاثیراتی که بر آن منطقه جغرافیایی می‌گذارند را در نظر می‌گیرند؟ به طور نمونه آیا برای مازندران سرسبز همان میزان مازوت را در نظر می‌گیرند که به یک استان خشک و کویری اختصاص می‌یابد؟

مدیرعامل شرکت تولید نیروی برق شهید سلیمی در پاسخ به این سوالات می‌گوید: مازوت از پالایشگاه‌های نفت در تهران، تبریز، اراک، اصفهان و … تامین می‌شود، یکی از درخواست‌های ما نیز همین است که عدالت در توزیع مازوت رعایت، و شرایط آب و هوایی معتدل و مرطوب مازندران که نیز در نظر گرفته شود.

او ادامه داد: انتظار داریم همه نیروگاه‌هایی که قابلیت استفاده از مازوت را دارند از این سوخت جایگزین استفاده کنند و تبعیض نباشد، این ظلم بزرگی به مازندران است که در تنها نوار سبز کشور قرار دارد و بخواهد به دلیل ناعدالتی، آسیب ببیند.

در این فصل از سال گاهی شاهدیم که هر چهار واحد بخار نیروگاه فعال هستند، آیا با این سرعت و حجم مصرف، چیزی برای ذخیره زمستان می‌ماند؟ آقای فولادی پاسخ داد: ما تعیین‌کننده میزان مصرف نیستیم، در نکا مخزن ذخیره مازوت به حجم ۳۸۰ میلیون لیتر را داریم که در زمستان مصرف می‌کنیم و گاهی دچار مشکل می‌شویم، سوخت‌رسانی جواب نمی‌دهد. اگر در تابستان ذخیره‌سازی نکنیم؛ گاهی ممکن است تا ۲ هزار مگاوات برق در زمستان خاموشی باشد که نمونه آن را در سال گذشته داشتیم و به هر سختی بود؛ مازوت را تأمین کردیم.

مدیرعامل شرکت تولید نیروی برق شهید سلیمی در بخش دوم گفتگو به سوالات‌مان درباره میزان غرامت‌ها به شاکیان پاسخ داد: اینکه ۶ سالی می‌شود نیروگاه نکا درگیر پرداخت خسارت به باغداران است که شکایت خود را به مراجع قضایی اعلام می‌کنند، ابتدا شاکیان ۲۰ نفر بودند و برای سال‌های بعد این تعداد بنا به دلایلی بیشتر شدند.

فولادی ادامه داد: لازم دیدیم تا راستی‌آزمایی از پرونده شاکیان به عمل بیاید و به همین دلیل سال گذشته تعداد شاکیان کاهش داشت، چون کارشناسی دقیق شد و یکسری از بیماری‌هایی که به مازوت مربوط می‌دانستند را نیز توسط کارشناسان مورد ارزیابی قرار دادیم، تا مواردی به ناحق پرداخت نشود.

او با اعلام اینکه سال گذشته ۱۲۰ پرونده قضایی داشتیم و نیروگاه بابت خسارت به بومیان ۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان غرامت پرداخت کرد، این را هم گفت که ۱ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان نیز براساس اسناد، ردّ شکایت شده است.

مدیرعامل شرکت تولید نیروی برق شهید سلیمی، تعداد پرونده‌های تعیین غرامت بابت مازوت‌سوزی در سالجاری را تاکنون ۸۰ پرونده اعلام کرد که در مرحله تجدید نظر قرار دارد و قطعی نشده است.

آوای خزر: به نظر می‌رسد باتوجه به میزان پرونده در سال گذشته و پرداختی‌ها، پیش‌بینی می‌شود، مبلغ غرامت به باغات و افرادی که بیماری آن‌ها به دلیل اثرات ناشی از مازوت‌سوزی ایجاد یا تشدید شده است، به ۳ میلیارد تومان برسد.

صحبت پایانی با امیریوسف فولادی با تاکیداتی همراه بود؛ اینکه اکوسیستم شکننده مازندران باید مورد توجه قرار بگیرد، اگر قرار است مازوت همچنان سوخت جایگزین برای نیروگاه‌ها باشد باید برای همه نیروگاه‌هایی که امکان استفاده از آن را دارند لحاظ و عدالت در توزیع رعایت شود. میزان آلایندگی و گوگردزدایی در مبدأ که پالایشگاه‌ها هستند صورت بگیرد، برای کاهش حمل و نقل و خطرات احتمالی در مسیر، خط آهن ۹ کیلومتری که مصوبه سفر ریاست جمهوری در دولت قبل به مازندران بود از بندر امیرآباد به نیروگاه نکا عملیاتی شود، نصب فیلتر و تامین مواد افزودنی جهت کاهش آلایندگی و حذف مشتقات گوگرد، به منابع مالی بالایی احتیاج دارد و تامین آن سخت است.

باتوجه به اینکه اکنون در شرایط جنگ اقتصادی و تحریم هستیم، لازم است تا از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران راه حلی برای تسهیل در تامین این کالا‌ها انجام بگیرد. شرکت‌های دانش‌بنیان و دانش‌بنیان‌ها برای ساخت تجهیزات کاهش آلایندگی در نیروگاه‌ها مورد حمایت دولت قرار بگیرند و انحصار شرکت‌های خارجی در تولید این محصولات را بشکنیم.

حال که چاره‌ای جز مصرف مازوت نیست، کاهش اثرات مخرب زیست‌محیطی آن بر بومیان باید به طور جد مورد توجه حکومت قرار بگیرد. نیروگاه‌هایی که مازوت می‌سوزانند قربانیان و غرامت‌دیدگان نخست مازوت‌سوزی هستند و سالانه علاوه بر خسارت‌هایی که به بومیان پرداخت می‌کنند، خود نیز از مصرف مازوت چه به لحاظ تامین و تجهیزات و پرسنل، دچار آسیب شده‌اند و هزینه‌های سرباری بر آن‌ها تحمیل شده‌است.

همه این تلاش‌ها برای آن است تا برق هیچ مشترکی قطع نشود، بنابراین درخواست اصلی نیروگاه‌ها از مشترکان این است که قدر آنچه به آسانی در اختیار دارند را بدانند، بدانند که برای تامین برق راه‌های دشواری طی می‌شود؛ بنابراین در این روز‌های سخت، صرفه‌جویی را در محل زندگی و کار خود حتی با خاموش‌کردن یک لامپ اضافی و کم‌کردن یک درجه‌ای سیستم‌های خنک‌کننده، رعایت کنند.