تبعات پسروی دریای خزر بر نیروگاه نکا

به گزارش پایگاه خبری تیترشمال؛ پسروی خزر، اتفاق تازه‌ای نیست و سال‌هاست که شروع آن در سایه بی‌توجهی به این اتفاق آغاز شده و اکنون پسروی چند ١٠٠ متری خبر از بحرانی‌بودن شرایط دریای کاسپین می‌دهد.

البته باید به این نکته نیز توجه کرد که در سواحل شمالی کشور، مناطق بسیار کم شیبی مانند منطقه ساحلی مشرف در استان گلستان و بخش شرقی استان مازندران وجود دارد که مناطق بسیار آسیب‌پذیری هستند که با شتاب به سمت خشک‌زایی پیش می‌روند؛ به نحوی که بیشترین تاثیر پسروی آب دریای خزر در تالاب‌های کم‌عمق ساحلی به خصوص در جنوب شرق دریای خزر در تالاب‌های گمیشان، میانکاله و خلیج گرگان نمود پیدا خواهد کرد، چراکه  این منطقه به دلیل شیب کم، بیشترین تاثیر را از کاهش و پسروی آب دریا می‌گیرد.

با این مقدمه، کاملا بدیهی است که نیروگاه شهید سلیمی نکا به دلیل استقرار در نیمه شرقی استان مازندران، در تیررس آسیب بزرگ تبعات پسروی خزر قرار دارد و این امر جامعه جمعیتی فراوانی را در استان مازندران تحت تاثیر قرار خواهد داد.

نیروگاه شهید سلیمی نکا با چهار واحد بخار به ظرفیت هرکدام ۴۴۰ مگاوات، ۲ واحد گازی به ظرفیت هریک ۱۳۷/۶ مگاوات و یک واحد بخارسیکل ترکیبی با ظرفیت ۱۶۰ مگاوات با تامین بیش از چهار درصد برق کشور نقش موثری در پایداری شبکه سراسری برق کشور دارد.

کارشناسان معتقدند در صورت ادامه پسروی آب دریای خزر فعالیت این نیروگاه بزرگ برق کشور با مشکلاتی همراه خواهد شد چراکه حیات آن به آب دریا وابسته است. طبق آمار، سطح آب دریای خزر طی چهار سال گذشته حدود ۳۸ سانتی متر کاهش داشته است و در اثر کاهش ۱۷۰ سانتیمتری سطح آب خزر از دهه ۷۰ تاکنون بنا بر بررسی های کارشناسی مسوولان مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر این عقب نشینی قابل ملاحظه دریا به افزایش گستره زیادی از عرصه ساحلی در سواحل شمالی به ویژه مازندران منجر شده است.

نورالله ادبی‌فیروزجائی مدیرعامل شرکت مدیریت تولید برق نکا در این‌باره در گفتگو با رسانه‌ها، چالش سطح آبی دریای خزر را از چالش‌های مهم محدودیت تولید در نیروگاه نکا یاد کرد و بر ضرورت نگاه ویژه مسئولان امر به بازسازی و نوسازی تجهیزات نیروگاه نکا، تاکید کرد.

وی با این توضیح که  ۴۵ سال از عمر واحدهای نیروگاه می‌گذرد؛ افزود:  بنابرین در شرایط فعلی فرسودگی تجهیزات به دلیل کارکرد زیاد و نیز تهدید پس‌روی و کاهش سطح آب دریای خزر از چالش‌های مهم محدودیت تولید در نیروگاه است که برای رفع آن به حمایت جدی مسئولان در زمینه تخصیص و تأمین اعتبارات لازم نیازمند است.

مدیرعامل شرکت مدیریت تولید برق نکا، تصریح کرد: نیروگاه نکا در زمینه حمایت از تولید داخل و خودکفایی کشور در ساخت تجهیزات نیروگاهی اهتمام جدی دارد و با پیگیری‌های انجام شده از ابتدای امسال تاکنون بیش از ۶ هزار قطعه مورد نیاز نیروگاه با همت صنعتگران داخلی بومی‌سازی شد و ۵۰۰ قطعه هم به دستان توانمند همکاران ما در کارگاه‌های داخل نیروگاه بازسازی و در چرخه استفاده قرار گرفت.

ادبی‌فیروزجائی، انرژی برق را کالایی مهم و حیاتی دانست و گفت: انرژی برق با زحمت، مشقت و هزینه‌های بسیار زیادی تولید می‌شود و لازمه حفظ این سرمایه ملی، مدیریت کردن و بهینه‌سازی مصارف از طرف مشترکان است، تا به کمک همدیگر بتوانیم از چالش ناترازی انرژی به سلامت عبور کنیم و همه هموطنان ما در اقصی نقاط کشور از این نعمت ارزشمند استفاده کنند.

مهدی یونسی‌رستمی استاندار مازندران نیز در خصوص لزوم بررسی کارشناسی تاثیر کاهش آب دریای خزر بر نیروگاه نکا، گفت: بررسی کاهش سطح و عقب‌نشینی آب دریای خزر که عامل محدودیت تولید و تهدیدی برای واحدهای بخار نیروگاه نکا است در دستور کار قرار دارد و در این راستا پیشگیری و برنامه‌ریزی لازم می‌بایست از سوی دستگاه‌های مربوطه انجام شود.

وی ضمن اشاره به پیگیری‌های لازم از سوی وزیر نیرو از انتقال توربین واحد یک گازی طرح توسعه نیروگاه سیکل ترکیبی جدید نیروگاه نکا به استان خبر داد و افزود: این توربین تا اواخر بهمن‌ماه، وارد نیروگاه نکا می‌شود و حداکثر تا ۶ ماه آینده و پیک مصرف تابستان نصب می‌شود.

استاندار مازندران، خاطرنشان کرد: نصب این توربین زمان بر بوده و با نصب این توربین و سایر تجهیزات مربوط به واحد یک گازی جدید، ۱۸۳ مگاوات به ظرفیت تولید شبکه برق مازندران اضافه خواهد شد.

برای بررسی بیشتر موضوع، بر آن شدیم تا در این خصوص به گفتگو با چند تن از مسئولان و متولیان امر برویم و نظرات آن‌ها را در این باره بشنویم؛ در گام نخست به سراغ غلامرضا شریعتی نماینده مردم شرق مازندران رفتیم که شرح این گفتگو را در ذیل می‌خوانید:

غلامرضا شریعتی‌اندراتی نماینده بهشهر، نکا و گلوگاه در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی بلاغ در خصوص اثرات پسروی خزر بر نیروگاه شهید سلیمی نکا، گفت: موضوع پسروی دریای خزر متاسفانه برای کل سواحل استان مازندران، خسارات جدی را به همراه خواهد داشت که این خسارات هم به اسکله‌ها، تاسیسات گردشگری و هم به تاسیسات برق‌آبی و نیروگاه‌هایی که نیاز به آب دریا دارند، باز می‌گردد.

وی افزود: اما به طور اختصاصی در خصوص نیروگاه شهید سلیمی نکا، تنها راهی که اکنون وجود دارد و باید بر روی آن متمرکز شویم موضوع لایروبی حوضچه‌های منتهی به نیروگاه است که هم اکنون نیز این لایروبی‌ها در حال انجام است.

نماینده حوزه انتخابیهٔ بهشهر، نکا و گلوگاه در یازدهمین و دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، خاطرنشان کرد: آنچه در این مسئله مهم است آن است که نیروگاه شهید سلیمی نکا یک سرمایه حیاتی و استراتژیک برای کشور محسوب می‌شود و لذا برای وزارت نیرو نیز مورد توجه و بسیار حائز اهمیت است و منابع و حمایت‌های خود را به این سمت هدایت خواهد کرد.

نماینده مردم شرق مازندران در خانه ملت، ادامه داد: با توجه به اینکه متاسفانه شدت پسروی خزر در این منطقه زیاد است نیاز به لایروب‌های سنگین‌تری احساس می‌شود و اقدامات لازم هم در دست اجرا قرار دارد.

شریعتی بیان کرد: به هر منظور، مطالبه اصحاب رسانه به ویژه رسانه بلاغ که برای مسئولان استان و کشور، صداقت آن کاملا شناخته شده است یقینا می‌تواند هشدار لازم را به وزارت نیرو بدهد که هر چه سریع‌تر نسبت به آوردن لایروب‌های سنگین‌تر و یا تدابیری که مخصوصا در حوزه آب، کارشناسان وزارت نیرو توصیه کرده‌اند، اقدام گردد تا اتفاقات مثبتی را شاهد باشیم.

وی عنوان کرد: بنده نیز در گفتگوهایی که با محرابیان وزیر نیرو سابق و نیز علی‌آبادی وزیر فعلی نیرو داشته‌ام در خصوص حساسیت نیروگاه شهید سلیمی نکا و خطراتی که از پسروی دریای خزر این نیروگاه را تهدید خواهد کرد، سخن گفته‌ام و متذکر شدم و وزارت نیرو کاملا به این ماجرا، اشراف دارد.

نماینده بهشهر، نکا و گلوگاه در مجلس شورای اسلامی، گفت: در شرایط کنونی ، اگر لایروبی خوبی داشته باشیم، با توجه به اینکه شیب آب به سمت ساحل است تا حد زیادی مشکل حل خواهد شد؛ لذا کافی است حوضچه‌های منتهی به نیروگاه را به خوبی لایروبی تا آب را به سمت موتورها هدایت کنیم.

شریعتی با بیان اینکه نمی‌توان به طور قطع بگوییم که عامل اصلی کاهش ظرفیت تولید برق در نیروگاه، به پسروی دریای خزر باز می‌گردد؛ تصریح کرد: شاید پسروی آب یکی از عوامل باشد اما باید بپذیریم که از عمر نیروگاه شهید سلیمی نکا قریب به ۵۰ سال می‌گذرد و از تاسیسات و تجهیزات آن در حال استفاده هستیم، هر چند به صورت دوره‌ای این نیروگاه توسط مهندسان بومی و ایرانی، اورهال می‌شود اما باید بپذیریم فرسودگی تجهیزات، تاخیر در تامین منابع، مازوت‌سوزی بیش از حد، استهلاک دستگاه‌ها و ده‌ها عوامل دیگر نیز موثر هستند.

وی، در پاسخ به چرایی کوتاهی مسئولان متولی در احداث نیروگاه‌های مقیاس کوچک، اذعان کرد: موضوع سرمایه‌گذاری روی صنعت برق یک موضوع متاسفانه بالغ بر چهار دهه‌ای است که مورد غفلت وزارت نیرو و سایر ارکان کشور قرار گرفته است؛ متاسفانه به دلیل اینکه یارانه بسیار جدی و سنگینی را به صنعت برق کشور تحمیل کرده‌ایم، عملا محصولی که از صنعت برق دریافت می‌کنیم بسیار گران، اما بهایی که به این صنعت پرداخت کرده‌ایم بسیار پایین بوده است و لذا از یک‌سو،  این صنعت نتوانست این فاصله را جبران کند و از سویی دیگر، منابعی را نیز برای تامین و جایگزینی این فاصله، تعریف نکرده‌ایم.

نماینده حوزه انتخابیهٔ بهشهر، نکا و گلوگاه تصریح کرد: وقتی ما نیامدیم و فکری برای جایگزینی یارانه تحمیلی به وزارت نیرو طی این همه سال نکردیم، لذا وزارت نیرو هم نتوانست برای احداث واحدهای جدید نیروگاهی مقیاس کوچک و بزرگ، سرمایه‌گذاری انجام دهد.

شریعتی، افزود: ما در استان مازندران تنها نیروگاه شهید سلیمی نکا را داریم که نیم قرن در حال استفاده از آن هستیم و این در حالی است که پس از انقلاب اسلامی، میزان مشترکین خانگی، تجاری و صنعتی ما افزایش پیدا کرده است و لذا نیامدیم در موازات رشد مصرف، سرمایه‌گذاری انجام دهیم.

نماینده مردم شرق مازندران در خانه ملت، گفت: ما حداقل در حوزه انتخابیه شرق استان در این راستا گام بر داشتیم و تلاش کردیم و هم اکنون در حال ساخت یک نیروگاه جدید در جنب نیروگاه شهید سلیمی نکا هستیم که از یک‌سال پیش آغاز و امیدواریم تا پایان سال ۱۴۰۴ به بهره‌برداری کامل برسد.

شریعتی از آغاز احداث نیروگاهی دیگر در غرب استان در شهرستان محمودآباد خبر داد و گفت: انتظار ما از نیروگاه پسماند نوشهر نیز تولید برق بود که امید می‌رود این مهم حاصل شود.

وی از تدابیر مجلس برای ساخت نیروگاه‌ها در کشور خبر داد و اشاره کرد: اقداماتی از مجلس یازدهم آغاز شده است و در مجلس دوازدهم نیز هم اکنون در بودجه برنامه هفتم و هم در بودجه سنواتی ۱۴۰۴، الویت جدی به نیروگاه‌های خورشیدی داده شده است تا به دولت در این امر کمک کرده باشیم.

برای بررسی موضوع پسروی سطح آب دریای خزر و تاثیر آن بر عملکرد نیروگاه شهید سلیمی نکا گفتگویی داشتیم با محمدرضا عابدی مدیرعامل شرکت تولید برق شهیدسلیمی به عنوان نماینده دولت در امر تولید برق در استان‌های مازندران و گلستان و مالک نیروگاه‌های دولتی استان که در ادامه می‌خوانید:

محمدرضا عابدی مدیرعامل شرکت تولید برق مازندران در خصوص اثرات پسروی سطح آب دریای خزر بر عملکرد نیروگاه شهید سلیمی نکا گفت: به استناد گزارش مرکز مطالعات اکولوژی دریای خزر و برخی منابع موجود سطح آب دریای خزر از سال ۱۳۵۵ تا سال ۱۳۷۵ افزایش حدود سه متر را تجربه کرده است، اما از سال ۷۵ به بعد روند کاهشی سطح آب دریا شروع شده به طوری که در ۳۰ سال اخیر کاهش سه متری سطح آب دریا را شاهد بودیم؛ به خصوص این میزان کاهش سطح در سه سال اخیر و از سال ۱۴۰۰ به بعد شیب تند نزولی داشته و در سه سال اخیر یک متر کاهش سطح اتفاق افتاده است.

وی افزود: از عمده‌ترین دلایل این پسروی سطح آب دریا می‌توان به شرایط اقلیمی و گرمایش جهانی، کاهش نزولات جوی و اتفاقات حادث شده در بالا دست حوزه آبریز دریای خزر (رود ولگا بعنوان تامین کننده ۸۰ درصد دبی آب دریای خزر) اشاره کرد.

مدیرعامل شرکت تولید برق مازندران، در مورد تاثیر عقب نشینی سطح آب دریا بر عملکرد نیروگاه نکا، خاطرنشان کرد: سیستم خنک کاری واحدهای بخاری نیروگاه نکا از نوع دریایی بوده و آب مورد نیاز مبدل حرارتی کندانسور نیروگاه از طریق آب دریا و حوضچه آبگیر نیروگاه تامین می‌گردد،کاهش سطح آب دریا از یک طرف و ورود لای و ماسه به درون حوضچه آبگیر به‌دلیل تغیرات بستر دریا، باعث افت شدید دبی آب ورودی پمپ‌های آب دریای مرتبط با کندانسور گردیده است که این کاهش سطح به‌خصوص در اواخر پاییز و زمستان به اوج خود می‌رسد.

نماینده دولت در امر تولید برق در استان‌های مازندران و گلستان، ادامه داد: با توجه به توان عملی ۴۰۰ مگاواتی هر واحد بخاری نیروگاه نکا و تعداد ۸ پمپ آب دریا برای ۴ واحد بخاری نیروگاه، بازای خروج هر پمپ به‌دلیل افت سطح آب دریا و کاهش دبی، ۱۷۰ مگاوات از قابلیت تولید هر واحد کاسته می‌شود که با توجه به روند کاهشی شدید سطح از سال ۱۴۰۰ فقط ۶ پمپ قابلیت استارت داشته و همواره محدودیت تولید ۳۵۰ تا ۵۰۰ مگاواتی را داشته‌ایم.

عابدی اعلام کرد: جهت رفع این چالش، اقداماتی در حوزه لایروبی حوضچه آبگیر نیروگاه در دستور کار قرار گرفت که به‌خصوص از مهرماه سال ۱۴۰۲ از ظرفیت عملیاتی قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا و تجربه موفق آن‌ها در پروژه ملی خلیج گرگان استفاده شد و طی قراردادی ۱۱۰ هزار مترمکعب لای موجود در حوضچه برداشت و مقاومت مسیر آب ورودی به پمپ‌ها حذف گردید به طوری‌که بعد از چهار سال در مرداد ماه سال جاری هر هشت پمپ آب دریای نیروگاه وارد مدار گردید و واحدهای بخاری نیروگاه با بیشترین ظرفیت عملی به شبکه سراسری کشور برق تزریق نمود.

وی تاکید کرد: برای رفع این چالش برای تابستان سال آتی، قرارداد دومی با قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا منعقد گردیده که این پروژه با ۷۵ درصد پیشرفت فیزیکی در حال اجرا می‌باشد.

مدیرعامل شرکت تولید برق استان مازندران، عنوان کرد: عقب‌نشینی سطح آب دریای خزر یک چالش ملی بوده و بر عملکرد کلیه تاسیسات ساحلی دریا تاثیر منفی خواهد داشت و اقداماتی که تاکنون انجام شده صرفاً علاج کوتاه مدت این چالش می‌باشد؛ لذا تدابیر فوری جهت رفع بلند مدت این چالش در دستور کار شرکت تولید برق شهید سلیمی قرار دارد.

عابدی با این توضیح که بر این اساس و با استفاده از خدمات مشاور ذیصلاح ۴ گزینه محتمل جهت این مهم بررسی گردید و با درنظر گرفتن قابلیت اجرایی و زمان اجرا ۲ گزینه نهایی گردید؛ تشریح کرد: گزینه اول، آوردن آب از اعماق دریا و گزینه دوم آوردن آب از اسکله شرکت کشتی سازی صدرا در مجاورت نیروگاه می‌باشد که بررسی فنی اقتصادی اجرای هر دو گزینه در دست بررسی بوده که تا دو ماه آینده جمع بندی و پس ازآن وارد فاز نهایی و اجرا خواهد شد.

 سیدمعصومه بنی‌هاشمی رئیس مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر نیز در بخش پایانی پیگیری سوژه اثرات منفی عقب‌نشیتی دریای کاسپین بر نیروگاه شهید سلیمی نکا در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی بلاغ، گفت: ما در این زمینه که پسروی چه روندی دارد  و در آینده چه خواهد شد می‌توانیم ارائه نظر کنیم اما اینکه این چالش اختصاصا بر روی نیروگاه چه اثری خواهد گذاشت در حوزه کارشناسان حوزه صنعت برق است.

وی افزود: در طول یک دهه اخیر میزان پسروی دریای خزر حدود ۱.۵ متر بوده است و این میزان عقب‌نشینی داشته است که باید بررسی شود که بر تاسیسات مختلف حاشیه دریای خزر چه لطماتی وارد کرده است.

رئیس مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر، خاطرنشان کرد: ما برخی از موضوعات ماحصل تحقیقات را به دستگاه‌های مرتبط و متولی گزارش می‌کنیم و در اختیار آن‌ها قرار می‌دهیم تا در تصمیمات و سیاست‌های خود لحاظ کنند.

این محقق و پژوهشگر در حوزه مطالعات منابع آب و دریای خزر، ادامه داد: نکته مهمی که باید بدان توجه داشت ترتیب اثر این تحقیقات و اطلاعات ارائه شده به دستگاه از سوی مدیران در اخذ تصمیمات و سیاست‌ها است تا از لطمات فعلی کاسته و از خسارات آینده، پیشگیری شود.

بنی‌هاشمی اعلام کرد: برخی حوزه‌ها نیازمند آن است که موضوع پسروی را جدی‌تر بگیرند و روی این مسئله به‌عنوان چالش اصلی مدنظر قرار دهند؛ چرا که این معضل، موضوعی نیست که بشود دست روی دست گذاشت و تعلل کرد؛ لذا یکسری آسیب‌ها باید از پیش، تدابیر آن اندیشیده شود و برای آن راهکار پیدا کرد.

پسروی آب دریای خزر و توقف فعالیت نیروگاه نکا

علی عبدالعلی‌زاده نماینده رئیس جمهور در بازدید از نیروگاه نکا در جمع خبرنگاران اظهار کرد: پسروی آب دریای خزر و تاثیر آن بر توقف فعالیت نیروگاه برق نکا جدی است.

وی در هماهنگی اجرای سیاست‌های توسعه دریامحور، گفت: دولت و برنامه‌ریزی هدفمند برای مدیریت بحران و رفع چالش در این نیروگاه تلاش خواهد کرد.

نماینده رئیس‌جمهور اظهار کرد: برای حل مشکل نیروگاه نکا باید از همه ظرفیت‌های موجود استفاده شود.

عبدالعلی‌زاده در پایان خاطرنشان کرد: یکی از سیاست‌های راهبردی دولت برای ارتقای اقتصاد دریا محور رونق کشتی رانی تجاری و گردشگری در دریای خزر است.

گفتنی است سطح آب دریای خزر طی ۴ سال گذشته حدود ۳۸ سانتی متر کاهش داشته و در اثر کاهش ۱۷۰ سانتیمتری سطح آب خزر از دهه ۷۰ تاکنون بنا بر بررسی‌های کارشناسی مسئولان مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر این عقب‌نشینی قابل ملاحظه دریا به افزایش گستره زیادی از عرصه ساحلی در سواحل شمالی به ویژه مازندران منجر شده است.

موضوع پسروی خزر سال‌ها است که مطرح است اما بنظر می‌رسد جدا از  لطمات و تبعات کنونی آن به صنایع، نیروگاه‌ها، تاسیسات گردشگری و تفریحی مستقر در سواحل، چالش‌های آتی نیز در راه است که باید از هم‌اکنون برای آن تمهید و در تصمیم‌گیری‌ها لحاظ کرد.

به طور نمونه، ساخت اسکله‌ها و تاسیسات گردشگری و تفریحی، مستلزم دسترسی گردشگران به دریا است و لذا جانمایی این تاسیسات در سایه توجه به میزان پسروی دریا از خسارات آینده، پیشگیری خواهد کرد.

اما مسئله آسیب پسروی دریا به نیروگاه شهید سلیمی نکا، موضوع دیگری است؛ چرا که یکی از آن مجموعه‌های مهمی که با پسروی دریای خزر، حیاتش به خطر می‌افتد، این نیروگاه است.

نیروگاه بزرگ و دولتی سیکل ترکیبی نکا که تمام قد در امر تولید انرژی فعالیت دارد نیز با چالش‌هایی روبرو است و مهم‌ترین مانع در کنار فرسودگی تجهیزات و کمبود اعتبار مسئله پسروی آب دریای خزر است.

کارشناسان معتقدند در صورت ادامه پسروی آب دریای خزر فعالیت این نیروگاه بزرگ برق کشور با مشکلاتی همراه خواهد شد چراکه حیات آن به آب دریا وابسته است.

 احتمال توقف تولید برق در نیروگاه نکا با پسروی آب دریای خزر طی سالیان آتی تنها یک تصور یا یک پیش‌بینی نیست؛ لطفا آن را کاملا جدی بگیرید.

گزارش: مجتبی قربانی

انتهای خبر/