حصیربافی؛ ارثیه پدری

اساس کوب‌بافی به دو گونه خودرو در آب‌بندان‌های شمال کشور با نام محلی گاله و واش بر می‌گردد که در گذشته به عنوان زیرانداز در خانه‌های مازندران به وفور استفاده می‌شد؛ اما رفته رفته با کاهش آب‌بندان‌ها و تبدیل آن به استخرهای پرورش ماهی، این گونه‌ها همچون رغبت نسل‌های جدید برای فعالیت در این صنعت پر زحمت اما اصیل و ارزشمند، کم و کم‌تر شد و به جایی رسیده است که اکنون به ندرت می‌توان صنعت‌گران این صنایع دستی بومی استان را پیدا کرد؟!کوب بافی در کنار لمه بافی، لاک تراشی، جاجیم و سفال‌گری از صنایع دستی بازمانده از نیاکان خوش ذوق و سخت کوش مازندران است که برگرفته از داشته‌های طبیعی و بومی این استان است؛ هنری تلفیقی از ذوق آدمی با کمترین داشته‌های پیرامون محیطی و بدون استفاده از کمترین اضافه خارجی؛ هر چه هست بافته یا آفریده دست و ذوق و طبیعت است و بس.

هنر حصیربافی بیشتر در مرکز و شرق مازندران به دلیل تعدد آب‌بندان‌ها رواج بیشتری نسبت به غرب استان دارد و یکی از صنعت‌گران پر سابقه در این عرصه مرحوم تقیان اهل روستای سیدمحله جویبار بود که نزدیک به ۵ دهه از عمرش را پای بقا و ترویج این صنعت گذاشت؛ صنعت‌گری که طی سالیان اخیر از دنیا رفت و اکنون همسر و فرزندان او، داس و دفتین وی را به دست گرفته‌اند و گره روی گره می‌زنند …

مع الوصف، کوب بافی هنری اصیل و مختص مازندران است که در پی حوادث جغرافیایی و شاید کم محبتی مسئولان و نسل‌های معاصر،  نفس‌هایش به شماره افتاده است و شاید اگر نبود همت والا و ستودنی برخی صنعت‌گران با تعصب و اقدامات چند سال اخیر سازمان میراث، گردشگری و صنایع دستی استان، اکنون مشغول خوردن حلوای انقراض این صنعت کهن بودیم.

در ادامه برای اطلاع از کم و کیف آخرین وضعیت این صنعت در استان به سراغ یکی از فعالان این رشته و نیز ایزدی معاون صنایع دستی مازندران رفتیم که در ذیل شرح این گفت‌وگو را می‌خوانید:

۴ دهه فعالیت بانوی مازندرانی در رشته حصیربافی

ام‌کلثوم احمدعلی‌زاده گودرزی یکی از فعالان رشته حصیربافی از شهرستان بابلسر است که علیرغم سن ۵۴ ساله‌اش اما بسیار با انگیزه و پرشور، بیش از ۴ دهه در این رشته فعالیت دارد.

وی در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: من در حدود ۸ سال سن داشتم که این رشته را پدرم به من آموخت و از آن زمان تاکنون در این رشته فعالیت دارم و بسیار هم راضی هستم.

این هنرمند صنایع دستی ادامه داد: بافته‌های من شامل انواع کلاه، سبد، زنبیل، زیرقابلمه و حصیر است که علیرغم اینکه در منزل شخصی خودم فعالیت می‌کنم اما مشتریان فراوانی دارم و هیچ مشکلی در فروش تولیدات خود ندارم.

مهم‌ترین مشکل حصیربافان مازندرانی کمبود و گرانی مواد اولیه است

خانم احمدعلی‌زاده گودرزی با بیان اینکه بنده اصالتا بابلی هستم اما هم اکنون در بابلسر زندگی و فعالیت کاری دارم؛ گفت: مواد اولیه این رشته، گاله است که قبل‌تر در آب‌بندان‌های اطراف محل زندگی و فعالیت ما وجود داشت و بسیار خوب بود، اما اکنون چندین سال است که به طور قابل توجهی، کم شده است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر مواد اولیه لازم را از شهرهای فریدونکنار و چالوس تامین می‌کنم؛ تصریح کرد: در حدود سال ۹۳ هر دسته از مواداولیه  ۳ هزار تومان قیمت داشت، سپس کمی گران‌تر شد اما اکنون و ظرف چند سال، قیمت این مواد اولیه به ۱۲۰ هزار تومان رسیده است.

این هنرمند صنایع دستی با دعوت از خانم‌های خانه‌دار مازندرانی به فعالیت در این رشته، اشاره کرد: کار در این رشته ضمن اینکه یک سرگرمی برای خانم‌ها محسوب می‌شود، قطعا به معیشت آنان در زندگی بسیار کمک خواهد کرد و سرمایه اولیه بسیار کمی هم نیاز دارد.

آرزویم داشتن یک کارگاه بزرگ حصیربافی  است/هیچ مشکلی در فروش ندارم

خانم احمدعلی‌زاده گودرزی تاکید کرد: بسیار علاقه‌مندم که این رشته و کارم را توسعه دهم و بسیار علاقمندم که در نزدیک منزلم یک کارگاه داشته باشم که بتوانم حداقل با ایجاد اشتغال برای ۱۰ نفر، این رشته را در استان توسعه دهم.

وی افزود: این رشته نیاز به تجهیزات و  خرید دستگاه ندارد و کلیه مراحل ان توسط دست انجام می‌گیرد و هم اینکه یک مکان وسیعی در اختیار من قرار گیرد که بتوانم فعالیت کنم برایم کافی است.این هنرمند صنایع دستی گفت: ما نسل در نسل در رشته حصیربافی فعالیت داشتیم و اکنون من ادامه دهنده راه اجداد خودم در این رشته هستم.

خانم احمدعلی‌زاده گودرزی در خصوص زمان بافت یک محصول و نیز قیمت فروش آن در بازار به خبرنگار ما می‌گوید: اگز کاری نداشته باشم از یک صبح تا ظهر می‌توانم ۲ زنبیل ببافم که قیمت هر کدام آن حدود بین ۱۵۰ تا ۱۸۰ هزار تومان است.

وی متذکر شد: مشکل فعلی من تامین مواد اولیه است و هیچ مشکلی در فروش محصولات خود ندارم و مشتریان من از شهرهای مختلف استان با مراجعه به درب منزل، سفارش خود را تحویل می‌گیرند.

کلام پایانی…

آنچه از این گفت‌وگو بر می‌آید فعالیت رشته در حال منسوخ کوب بافی هم اکنون با فعالیت ۸۰ استادکار و فعال در این رشته، از مرز انقراض فاصله گرفته است و بقای این اتفاق، نیازمند حمایت همه جانبه از فعالان این رشته است.

آنچه مسلم است تمامی این افراد که غالبا در زمره نسل‌های جدید قرار می‌گیرند به صورت خانگی مشغول فعالیت هستند و ضرورت احداث کارگاه‌های کوب بافی در استان برای آموزش تخصصی به هنرجویان و همچنین تولیدات فاخر و تراز ملی و صادرات، به وضوح به چشم می‌آید.

کوب بافی هنرِ دست بافته‌ی پدرانِ فرزندان امروز مازندران است که تا چندی پیش، غبار فراموشی روی آن را گرفته بود  و اکنون که غبار از روی آن زدوده‌ایم باید برای حفظش، همت را چاشنی حمایت کنیم؛ گاله‌ها منتظرند، دفتین و داس  برداریم…

انتهای پیام/